PYTANIE:
Czy sprawa wpadkowa w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa może mieć miejsce?
Co to jest sprawa wpadkowa?
Sprawa wpadkowa to kwestia dodatkowa, którą przedstawia się po rozpoczęciu procesu o „unieważnienie ślubu kościelnego„. Nie zawiera się jej jednak wyraźnie w skardze powodowej. Mimo to, jest ona związana ze sprawą główną. Dlatego też rozstrzyga się przed nią. Innymi słowy, jest to orzeczenie wydane w sprawie mającej charakter uboczny w stosunku do sprawy głównej. Zatem nie rozstrzyga ono sprawy co do jej istoty.
Przykładem sprawy wpadkowej może być zwolnienie strony od kosztów sądowych albo postępowanie o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego (np. apelacji). Jednakże nigdy nie przechodzą w stan rzeczy osądzonej sprawy dotyczące stanu osób (czyli spraw o „rozwód kościelny”), przez co apelację można wnieść nawet po upływie terminu.
Do kogo i w jaki sposób wnosi się sprawę wpadkową
Sprawę wpadkową przedstawia się wobec sędziego właściwego do rozstrzygnięcia sprawy głównej. Może być ona wniesiona na piśmie lub ustnie, ze wskazaniem związku, jaki zachodzi między nią a sprawą główną.
Jakich czynności należy dokonać po wpłynięciu prośby?
Sędzia, po przyjęciu prośby i po wysłuchaniu stron, powinien jak najszybciej ją rozstrzygnąć. Powinien wskazać czy przedstawiona sprawa wpadkowa wydaje się mieć podstawę i związek ze sprawą główną. Czy też jednak powinno się ją na wstępie odrzucić. Jeśli jednak zostaje dopuszczona, to sędzia decyduje czy jest tak ważna, że powinna być rozstrzygnięta wyrokiem przedstanowczym czy dekretem.
Co jeśli jednak sędzia uzna, że sprawy wpadkowej nie będzie rozstrzygał przed wyrokiem ostatecznym? Wówczas zadecyduje, czy ją uwzględnia. Jak widać, sędzia kościelny ma bardzo duże uprawnienia w tym zakresie.
A co ze sprawą wpadkową mającą być rozstrzygniętą poprzez wyrok?
Wówczas należy zachować przepisy ustnego procesu spornego. Jednakże sędzia, biorąc pod uwagę ważność sprawy, może stwierdzić inaczej. Jeżeli natomiast rozstrzyga się ją dekretem, trybunał może sprawę polecić audytorowi lub przewodniczącemu.
Przed zakończeniem sprawy głównej, sędzia lub trybunał może uchylić albo poprawić dekret lub wyrok przedstanowczy. Dokonuje tego dla słusznej przyczyny, zarówno na prośbę strony, jak i z urzędu. Jednakże zawsze musi wysłuchać strony, gdyż to one powinny się wypowiedzieć.
Więcej o procesie dotyczącym stwierdzenia nieważności małżeństwa znajduje się tutaj: etapy procesu