Adwokat rotalny, czy adwokat kościelny? Jaka jest różnica?

Kim jest adwokat kościelny?

Adwokat kościelny  to osoba świecka bądź duchowna, która jest absolwentem studiów z zakresu prawa kanonicznego, a także posiada tytuł licencjata kościelnego (zgodnie z Konstytucją apostolską Sapientia Christiana z 1979 r.). Adwokat kościelny dzięki swojej wiedzy pomaga wiernym Kościoła katolickiego w procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa niepoprawnie nazywanych „rozwodami kościelnymi” lub „unieważnieniem ślubu”.

W sądach i trybunałach kościelnych spotkamy adwokatów zatwierdzonych przez Biskupa oraz tzw. adwokatów ad causam, czyli zatwierdzonych do konkretnej sprawy. Jedni i drudzy posiadają odpowiednie pozwolenia i kwalifikacje do pracy przed sądem kościelnym. W Sądach kościelnych jako adwokaci pracują zarówno osoby świeckie, jak też osoby duchowne, czyli księża. Adwokaci kościelni to osoby, które dysponują też one wystarczającą wiedzą, aby realnie pomagać w procesach kościelnych.

Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. reguluje cechy adwokata kościelnego.

 

Adwokat kościelny winien być:

1. osobą pełnoletnią,
2. nienaruszonej sławy,
3. katolikiem,
4. prawdziwie biegłym w prawie kanonicznym (przynajmniej tytuł licencjata kościelnego lub być doktorem prawa kanonicznego),
5. zatwierdzonym przez biskupa.

Czy adwokat świecki może być adwokatem kościelnym?

Nie należy utożsamiać adwokata świeckiego z adwokatem kościelnym. Bardzo często adwokaci świeccy nie posiadają uprawnień adwokata kościelnego. Prawnik kanonista ma Diploma Licentiatus, który jest dokumentem potwierdzającym zdolność do wykonywania zawodu adwokata kanonicznego, a więc występowania przed sądami kościelnymi. Oprócz tego adwokat kanoniczny musi posiadać zatwierdzenie biskupa do występowania przed konkretnym sądem.

 

Czy pełnomocnik w procesie kościelnym musi być adwokatem kościelnym?

Pełnomocnik i adwokat kościelny w procesach małżeńskich to odrębne osoby i nie należy ich mylić. Zresztą, zakres działania, które przewiduje prawo kanoniczne dla tych osób, jest inny.

Zadaniem pełnomocnika jest reprezentowanie strony i działanie w jej imieniu np. sporządzanie pism w imieniu strony, przyjmowanie korespondencji z sądu. Funkcja adwokata kościelnego w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa jest znacznie szersza niż rola pełnomocnika.

Adwokat kościelny oprócz reprezentowania strony tj. redagowania pism np. skargi powodowej, odbierania korespondencji z sądu, zajmuje się jej obroną. Wobec tego adwokat kościelny może być obecny podczas przesłuchania stron, świadków i podczas badania z biegłym (o ile jest konieczne). Adwokat kościelny ma również prawo do przeglądania akt sprawy, zanim te zostanę udostępnione stronom czy pełnomocnikom.

Zatem adwokat kościelny może był równocześnie pełnomocnikiem, ale warto mieć na uwadze, że nie każdy pełnomocnik jest adwokatem kościelnym.

 

Czy strona może swobodnie ustanowić obrońcę i pełnomocnika?

Zgodnie z kan. 1481 § 1 strona może swobodnie ustanowić adwokata lub pełnomocnika lub może występować i odpowiadać w charakterze strony osobiście. Kan. 1482 § 1 stanowi, że każdy może sobie ustanowić tylko jednego pełnomocnika. Z kolei w § 3 czytamy, że można ustanowić kilku adwokatów.

 

Adwokat Rotalny – czym równi się od adwokata kanonicznego?

Adwokat Rotalny jest adwokatem Trybunału Roty Rzymskiej. Trybunał Roty Rzymskiej to najwyższa instancja odwoławcza w małżeńskich procesach kościelnych. Adwokat Rotalny musi zatem spełniać konkretne wymagania, aby reprezentować stronę przed Trybunałem w Rzymie.

 

Aby zostać adwokatem rotalnym konieczne jest:

•  posiadanie doktoratu z prawa kanonicznego,
• ukończenie kilkuletniego Studium Rotalnego na Uniwersytecie Papieskim,
• posiadanie 7letniego stażu,
• cieszenie się dobrą reputację.

Dopiero spełnienie tych wymogów uprawnia osobę do otrzymania dyplomu adwokata rotalnego i obrony strony w procesach rotalnych. Warto podkreślić, że tylko adwokat rotalny może występować przed Trybunałem w Rzymie. Adwokat kościelny niespełniający wyżej przytoczonych wymogów, nie może występować w imieniu strony przed Trybunałem Rotalnym. Dodam jeszcze, że występując przed Trybunałem Roty Rzymskiej, konieczny jest udział adwokata rotalnego, który zostaje przydzielony stronie z urzędu. Jest to istotna różnica w porównaniu do procesów na terenie diecezjalnym.

 

Adwokat rotalny w naszej Kancelarii

W Kancelarii Kanonicznej współpracujemy z Panią Mecenas Robertą Caruso z Rzymu, adwokatem rotalnym z wieloletnim doświadczeniem. Mecenas Caruso mówi po włosku, hiszpańsku, francusku i angielsku. Prowadzi sprawy na etapie apelacji do Roty Rzymskiej. Mecenas Caruso jest także:

• Doktorem prawa kanonicznego – dysertacja obroniona na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża (Pontificia Università della Santa Croce).
• Od 2017 roku jest adwokatem Rotalnym przy Trybunale Roty Rzymskiej (Tribunal Rotae Romanae).
• Pełni również urząd świeckiego sędziego w Trybunale Kościelnym w Cagliari (Tribunale Ecclesiastico Metropolitano Cagliari).

 

Rozwód cywilny a kościelny proces małżeński

Prawo państwowe oraz prawo Kościoła katolickiego są od siebie niezależne. To dwa odrębne porządki prawne, regulowane przez inne przepisy. Tym samym, otrzymanie rozwodu cywilnego nie jest równoznaczne z „unieważnieniem ślubu kościelnego”. Tak samo działa to w drugą stronę. „Rozwód kościelny” nie oznacza rozwiązania małżeństwa na kanwie prawa państwowego. Zatem, aby rozwiązać ślub konkordatowy należy przeprowadzić zarówno rozwód cywilny, jak i proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Ponadto, praktyka pokazuje, że wierni początkowo rozwiązują małżeństwo w sądach państwowych. Dopiero później rozpoczynają tzw. „unieważnienie ślubu”. Czy to odpowiednia kolejność? Nic nie stoi na przeszkodzie, aby prowadzić oba procesy równocześnie bądź najpierw rozpocząć proces przed sądem kościelnym. Praktyka sądowa dowodzi jednak, że najpierw jednak warto unormować swoją sytuację na kanwie prawa państwowego.

 

Rekomendowany adwokat kościelny – uprawnienia i polecenia

W ostatnim czasie obserwuję wzrost zainteresowania stwierdzeniem nieważności małżeństwa u osób, które jednocześnie chcą prowadzić tzw. „unieważnienie ślubu” i rozwód cywilny. Wielu zainteresowanych szuka pomocy w sprawach małżeńskich w prasie lub za pośrednictwem Internetu. W tym miejscu chciałbym jednak uczulić wszystkich petentów, którzy są zainteresowani prowadzeniem sprawy w sądzie kościelnym, przed osobami, które doradzają, ale nie mają uprawnień do występowania w sądach kościelnych i pomocy w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Zanim wybierzecie Państwo kancelarię kanoniczną, warto wcześniej zasięgnąć opinii lub uzyskać rekomendację od osób, które mają już ten proces za sobą. Wielu prawników, ogłaszających się w prasie, w większości przypadków nie dysponuje wystarczającą wiedzą z zakresu prawa kanonicznego i nie cieszy się dobrą sławą. Moje wieloletnie doświadczenie pokazuje, że pomoc prawnika kanonicznego, który jest biegły w małżeńskim prawie kościelnym, jak i pozostaje biegły w Instrukcji procesowej Dignitas Connubii, bywa nieoceniona.

.