Podział spadku to jedno z tych zadań, które mogą wydawać się szczególnie trudne i skomplikowane, zwłaszcza w okresie żałoby po stracie bliskiej osoby. Jednak proces ten nie musi być aż tak obciążający, jeśli zdecydujemy się na skorzystanie z usług notariusza. Notariusz nie tylko sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia, ale również sprawnie przeprowadzi nas przez cały proces podziału spadku, dbając o to by wszystkie kwestie związane z działem spadku, były zgodne z prawem. Należy pamiętać jednak, że podział spadku u notariusza możliwy jest, tylko gdy wszystkie strony wyrażają zgodną wolę co do sposobu podziału.
Czym jest dział spadku u notariusza?
Osoba, która chce przeprowadzić spadek u notariusza, musi posiadać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydane przez właściwy sąd lub akt poświadczenia dziedziczenia. Dokumenty te świadczą o tym, że spadkobiercy posiadają tylko wyznaczony procentowo udział w rzeczach wchodzących w skład spadku. Rozwiązanie to może nie zadowalać wszystkich spadkobierców. Wtedy konieczne jest przeprowadzenie podziału majątku spadkowego, w ramach którego spadkobiercy ustalają, jak mają być podzielone konkretne składniki majątku. Dokonać działu spadku można m.in. poprzez przyznanie jednemu spadkobiercy własności danej rzeczy na przykład domu z jednoczesnym obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców. Ważne jest jednak, aby pamiętać, iż dojście do porozumienia w kwestii umownego działu spadku wymaga jednomyślnej zgody wszystkich zainteresowanych stron co do finalnego sposobu podziału majątku spadkowego.
Na czym polega umowny dział spadku?
Jeżeli zainteresowani są zgodni w kwestii podziału spadku, mogą udać się do notariusza w celu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, który będzie stanowił dowód na to, że wskazana w nim osoba jest spadkobiercą. Przed zatwierdzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza, konieczne jest sporządzenie protokołu dziedziczenia, co odbywa się z udziałem zainteresowanych stron. Notariusz przyjmuje również oświadczenia dotyczące spadku od osób uprawnionych, pod warunkiem że od momentu otwarcia spadku nie minęło jeszcze sześć miesięcy i że oświadczenia te nie zostały jeszcze złożone. Sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia po zarejestrowaniu uzyskuje moc prawomocnego postanowienia sądu dotyczącego stwierdzenia nabycia spadku.
Czym jest stwierdzenie nabycia spadku?
Z chwilą śmierci spadkodawcy następuje otwarcie spadku. Możliwe jest wtedy złożenie wniosku do właściwego sądu o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku będącego potwierdzeniem dziedziczenia. Wniosek w tej sprawie może złożyć każda osoba, która widzi w tym interes prawny. Sąd orzeka o nabyciu spadku poprzez wydanie odpowiedniego postanowienia, po przeprowadzeniu rozprawy w trybie postępowania nieprocesowego. Kluczowym aspektem, na który zwraca uwagę sąd, jest sprawdzenie, czy zmarły spadkodawca nie zostawił po sobie testamentu. W przypadku jego istnienia, osoby w posiadaniu testamentu są zobowiązane do jego przedstawienia sądowi. Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku dotyczy całego majątku spadkodawcy. W dokumencie tym precyzyjnie określone są osoby uprawnione do spadku, podstawa ich roszczeń oraz wielkość udziałów, jakie poszczególni spadkobiercy otrzymują w spadku.
Jakie dane są potrzebne do sporządzenia aktu notarialnego?
Sporządzenie przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego lub ustawowego stwierdza nabycie spadku, co jest podstawą dla dalszych działań, dotyczących podziału majątku. Spadkobiercy, udając się do kancelarii notarialnej, muszą przedstawić następujące dane:
- imiona i nazwisko,
- imiona ojca i matki,
- numer PESEL,
- miejscowość oraz datę urodzenia,
- stan cywilny,
- obywatelstwo,
- rodzaj dokumentu tożsamości, jego numer seryjny oraz datę ważności,
- stopień pokrewieństwa bądź powinowactwa
Co powinno znaleźć się w umowie o dział spadku u notariusza?
W treści dokumentu dotyczącego podział majątku spadkowego muszą znaleźć informacje na temat przedmiotu działu. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, konieczne jest zawarcie umowy o dział spadku w formie aktu notarialnego. Ponadto w dokumencie muszą znaleźć się informacje dotyczące wartości przedmiotu działu, a także informacje o dokonanych spłatach lub dopłatach. Należy również określić warunki, na jakich dojdzie do wydania przedmiotu umowy. Przekazanie majątku spadkowego może nastąpić przed podpisaniem aktu bądź w ciągu paru dni po sporządzeniu umowy. Konieczne jest również podanie numeru konta bankowego oraz danych jego właściciela
Jakie dokumenty są wymagane do sporządzenia aktu notarialnego?
Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia lub postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku nie są jedynymi dokumentami, jakie potrzebuje notariusz do sporządzenia aktu notarialnego dotyczącego działu spadku. Jeżeli stronami umowy o dział spadku u notariusza są osoby fizyczne, muszą one posiadać ważny dokument tożsamości, umowę kredytową i potwierdzenie banku o przyznaniu kredytu, jeżeli nabycie finansowane jest z kredytu oraz zaświadczenie od szefa Urzędu Skarbowego potwierdzające uregulowanie podatku od spadków i darowizn, zwolnienie z tego podatku, lub wygaśnięcie zobowiązania podatkowego z tytułu przedawnienia.
Dodatkowo dla umowy dotyczącej lokalu z odrębną własnością i wpisem do księgi wieczystej wymagane są numer księgi wieczystej oraz zaświadczenie od zarządcy nieruchomości potwierdzające brak zadłużenia za czynsz i inne opłaty. Dla umowy związanej ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu potrzebne są numer księgi wieczystej, jeśli istnieje, a także zaświadczenie od spółdzielni potwierdzające prawo do lokalu i brak zaległości w opłatach. Z kolei w przypadku umowy dotyczącej gruntu (działki), konieczne jest przedłożenie m.in. aktualnego wyciągu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub zaświadczenie o jego braku, wydane przez Urząd Gminy czy zaświadczenie o nieobjęciu terenu uproszczonym planem zagospodarowania lasu, wydane przez starostwo.
Jakie są koszty sporządzenia aktu notarialnego?
Chcąc dokonać podziału majątku spadkowego, musimy ponieść określone koszty, które obejmują taksę notarialną, podatek od czynności cywilnoprawnych, w przypadku gdy umowa zawiera spłaty lub dopłaty, a także opłaty sądowe wynikające z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku. W sytuacji działu spadku taksa notarialna jest obliczana indywidualnie na podstawie złożoności danej sprawy oraz sumy wartości majątku spadkowego, który ma zostać podzielony. Co więcej, do kosztów usług notarialnych należy wliczyć opłatę za przygotowanie kopii dokumentów, która wynosi 6 zł netto za każdy wypis.
Podsumowanie
Proces podziału spadku u notariusza może być zainicjowany jedynie, gdy spadkobiercy posiadają postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia oraz gdy strony umowy są zgodne co do sposobu podziału spadku. Osoby chcące podzielić majątek spadkowy muszą przedstawić notariuszowi określone dane osobowe, a także mieć stosowne dokumenty. Współpracując z notariuszem, możliwe jest nie tylko sprawne i zgodne z prawem przejście przez procedurę działu spadku, ale także zapewnienie bezpieczeństwa prawnego dla wszystkich zaangażowanych stron.