Błąd co do osoby lub co do przymiotu osoby jest jedną z wad zgody małżeńskiej.
Błąd co do osoby lub błąd co do przymiotu osoby powoduje, że małżeństwo od początku jest nieważne. Jak zatem jest on definiowany w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r.?
Błąd inaczej pomyłka jest to fałszywy sąd o rzeczy, czyli mniemanie sprzeczne
z rzeczywistością. W przypadku małżeństwa błąd może dotyczyć albo bezpośrednio samej osoby lub jej przymiotów. Poza tym błąd może poprzedzić umowę małżeńską wpływając na jej zawarcie lub jedynie towarzyszyć zawarciu, nie wywierając wpływu.
Błąd co do osoby
Umowa małżeńska zawarta pod wpływem błędu co do osoby jest nieważna. Prawodawca ma na uwadze osobę wyłącznie w ujęciu fizycznym. Zatem błąd co osoby jest błędem jedynie co do fizycznej tożsamości osoby. Najprościej mówiąc błąd in persona zachodzi, gdy ktoś zamierza zawrzeć małżeństwo z określoną osobą błędnie myśląc, że jest ona obecna
(w momencie zawierania małżeństwa) i że z nią zawiera małżeństwo. Tymczasem jest ona nieobecna, a obecna jest inna osoba podająca się za tamtą. Prostym przykładem mogłoby tu być zawarcie małżeństwa nie z tym bliźniakiem jednojajowym, bowiem czasami bardzo ciężko ich od siebie odróżnić.
Błąd co do przymiotu osoby
Kanon 1097 § stanowi: ,,Błąd co do przymiotu osoby, chociażby był przyczyną zawarcia małżeństwa, nie powoduje nieważności małżeństwa, chyba że przymiot ten był bezpośrednio
i zasadniczo zamierzony”. Przymiot kontrahenta jest tu bardzo istotny i stanowi bezpośrednią przesłankę do zawarcia małżeństwa. Sama osoba jest tylko przyczyną pośrednią.
W grę mogą wchodzić takie przymioty fizyczne, moralne, prawne, religijne czy społeczne, a więc dotyczące między innymi wieku, wykształcenia, obyczajów, zawodu, stanu zdrowia, zdolności do prokreacji, religii, stanu majątkowego, nałogów itp. Przymiot musi być znaczący. Nie może być błahy ani banalny. Ponadto zasadniczy, czyli taki do którego nupturient przywiązuje szczególną uwagę oraz bezpośredni – determinujący przedmiot konsensusu małżeńskiego. Można powiedzieć, że nupturient stawia przymiot ponad samą osobę. Jako przykład możemy podać chęć poślubienia kobiety dziewicy. Mężczyzna chce się z nią ożenić, gdyż najważniejsze jest to, że zachowywała czystość. Kwestia osoby jest dla niego drugorzędna, gdyż liczy się istotny i znaczący przymiot jakim jest dziewictwo i jego też stawia na pierwszym miejscu.
Adwokat kościelny o błędzie co do przymiotu osoby
Sprawy z wyżej przytoczonych tytułów należą do rzadkości. Należy jednak pamiętać, że jeżeli zaistniał błąd co do osoby lub błąd co do przymiotu osoby wówczas należy rozpocząć proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. W tym celu niezbędna będzie pomoc adwokata kościelnego, który pomoże przejść przez wszystkie etapy ,,rozwodu kościelnego”.