Świadek i jego przesłuchanie – jak wygląda?
Zostaw ocenę

ŚWIADEK I JEGO PRZESŁUCHANIE – JAK WYGLĄDA?

Świadek i jego zeznania są bardzo istotną częścią procesu o nieważność małżeństwa. Sam proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa składa się z 10 kroków. Pierwszym z nich jest zredagowanie i złożenie skargi powodowej. Potem następuje przyjęcie pozwu przez sąd kościelny oraz wydanie dekretu określającego tzw. formułę wątpliwości, a więc określenie z jakich tytułów prawnych będzie toczył się proces. Kolejny etap to rozpoczęcie postępowania dowodowego, a więc: zeznania stron, zeznania świadków oraz ekspertyza biegłego sądowego (o ile jest wymagana).

 

Po zebraniu materiału dowodowego rozpoczyna się publikacja akt, która daje stronom możliwość zapoznania się ze wszystkimi dowodami zgromadzonymi w sprawie. To także ostatni moment, aby uzupełnić akta sprawy. Po tym czasie Obrońca Węzła Małżeńskiego wydaje swoje uwagi, na które stronom przysługuje tzw. głos obrończy. Ostatni etap to już faza wyrokowania i wydanie wyroku. Dzisiejszy wpis poświęcimy jednemu z najistotniejszych etapów tzw. rozwód kościelny. Mowa o zeznaniach świadków, które mają szczególne znaczenie w procesie, a sędzia powinien im poświęcić szczególną uwagę.

 

KTO MOŻE BYĆ ŚWIADKIEM?

Świadek to bardzo ważna osoba w całym procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Adwokat kościelny wskazuje, że jest to często niedoceniany środek dowodowy. Kto może być świadkiem? Co do zasady wszyscy mogą być świadkami. Chyba, że konkretny przepis prawa wyraźnie wskazuje, iż dana osoba nie może być świadkiem. Przykładem takiego przepisu jest kan. 1550 § 1 KPK. Stanowi, że nie należy dopuszczać do składania zeznań małoletnich poniżej czternastego roku życia i upośledzonych umysłowo. Jednakże mogą być oni przesłuchani na mocy dekretu sędziego, w którym uzasadni się taką potrzebę.

 

CZY SĄ OSOBY, KTÓRE NIGDY NIE BĘDĄ MOGŁY BYĆ ŚWIADKAMI?

Istnieje również kategoria osób, które są niezdolne do złożenia zeznań. Kan. 1550 § 2 KPK stanowi o dwóch kategoriach takich osób. Pierwszą grupą są ci, którzy są stronami w sprawie. Do tej grupy zalicza się także tych, którzy występują w sądzie w imieniu stron, sędziego i jego asystentów, adwokata oraz innych, którzy pomagają lub pomagali stronom w tej sprawie. Natomiast drugą grupą są kapłani – w odniesieniu do wszystkiego, co poznali z sakramentalnej spowiedzi.

 

MIEJSCE PRZESŁUCHIWANIA ŚWIADKÓW

Świadków należy przesłuchiwać w samej siedzibie trybunału, chyba że sędzia uzna inaczej.  Świadków należy przesłuchiwać osobno i pojedynczo. Strony nie mogą być obecne przy zeznaniach świadków, chyba że sędzia uzna, że trzeba je dopuścić. Mogą natomiast być obecni ich adwokaci lub pełnomocnicy, chyba że sędzia uzna, że należy postępować z zachowaniem tajemnicy.

 

CZY ŚWIADKA MOŻNA PRZESŁUCHAĆ POZA SIEDZIBĄ TRYBUNAŁU?

Prawo kanoniczne daje możliwość sędziemu przesłuchania świadka poza siedzibą trybunału. W jakich przypadkach jest to możliwe? Kanon 1558 § 3 KPK precyzuje, że taka okoliczność może zachodzić na skutek zbyt dużej odległości, choroby czy innej przeszkody, która uniemożliwia świadkowi przybycie do trybunału. Wówczas sędzia zarządza inne miejsce przesłuchania. Najczęściej jest to parafia miejsca zamieszkania świadka. W takich warunkach osoba zgłoszona przez stronę bądź strony jest przesłuchiwana przez kapłana delegowanego do tej czynności procesowej. Powyższy przepis ma zastosowanie szczególnie w przypadku osób starszych i schorowanych, ale także osób mieszkających poza granicami Polski. Tacy świadkowie najczęściej składają zeznania w parafiach Polskiej Misji Katolickiej na terenie kraju, w którym zamieszkują.

 

PRZESŁUCHANIE ŚWIADKA W INNYM TRYBUNALE – CZY JEST TAKA MOŻLIWOŚĆ?

Kanon 1418 Kodeksu Prawa Kanonicznego stanowi: „Każdy trybunał ma prawo prosić
o pomoc inny trybunał celem instrukcji sprawy lub celem zawiadomienia o aktach”. W praktyce oznacza to, że trybunał, który jest właściwy do prowadzenia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa może poprosić inny trybunał o przesłuchanie świadka bądź świadków, którzy zamieszkują na terenie innej diecezji. Zobrazujmy to na konkretnym przykładzie. Sprawę o tzw. „rozwód kościelny” prowadzi Gdański Sąd Metropolitalny. Dwóch świadków mieszka pod Krakowem, a więc na terenie Archidiecezji Krakowskiej.

 

Czy osoby wezwane na przesłuchanie muszą udać się do Gdańska? Nie, nie ma takiej konieczności. Wcześniejsza, umotywowana prośba wystarczy, aby świadkowie mogli złożyć zeznania w Sądzie Metropolitalnym Archidiecezji Krakowskiej. Wynika to z zasady pomocy prawnej pomiędzy trybunałami.

 

KTO PRZESŁUCHUJE ŚWIADKA?

Przesłuchania świadka dokonuje sędzia, jego delegat lub audytor. Powinien im towarzyszyć notariusz. Dlatego też strony lub rzecznik sprawiedliwości albo obrońca węzła małżeńskiego lub adwokaci, którzy są obecni podczas przesłuchania, jeżeli mają inne pytania do zadania świadkowi, powinni je przedstawić nie świadkowi, lecz sędziemu lub jego zastępcy, aby sam je postawił, chyba że prawo partykularne zastrzega inaczej.

 

Sędzia powinien przypomnieć świadkowi, że ma poważny obowiązek mówić całą i samą prawdę. Sędzia ma nakazać świadkowi złożenie przysięgi. Jeżeli świadek odmówi jej złożenia, ma być przesłuchany niezaprzysiężony.

 

Sędzia winien najpierw stwierdzić tożsamość świadka; spytać, jaki jest jego stosunek do stron i gdy stawia pytania dotyczące sprawy, ma się dowiedzieć także o źródła jego wiadomości i w jakim czasie dokładnie dowiedział się o tym, co zeznaje.

JAKIEGO RODZAJU PYTANIA PADAJĄ NA PRZESŁUCHANIU?

Pytania muszą być krótkie, przystosowane do inteligencji odpowiadającego, nie obejmujące jednocześnie kilku spraw, nie podchwytliwe, nie podstępne, niesugerujące odpowiedzi, dalekie od jakiejkolwiek obrazy i należące do sprawy, o którą chodzi.

 

Pytań nie wolno podawać wcześniej świadkom do wiadomości. Świadkowie powinni zeznawać ustnie i bez czytania, chyba że chodzi o rachunki i sprawozdania. W takim bowiem wypadku mogą się posługiwać zapiskami, które ze sobą przynieśli.

 

CZY KTOŚ SPISUJE ODPOWIEDŹ ŚWIADKA?

Wszelkie odpowiedzi świadka należy spisać. Dokonuje tego notariusz w protokole z przesłuchania. Musi w nim koniecznie zawrzeć dosłowne zeznania, przynajmniej w odniesieniu do tego, co bezpośrednio dotyczy przedmiotu sprawy. Dopuszczalne jest posłużenie się magnetofonem, jeśli tylko później odpowiedzi zostaną spisane i podpisane, o ile to możliwe przez zeznających.

 

PROTOKÓŁ Z PRZESŁUCHANIA ŚWIADKA – CZY ŚWIADEK MOŻE GO MODYFIKOWAĆ?

Na końcu przesłuchania należy świadkowi odczytać to, co notariusz umieścił w protokole
z przesłuchania. Można również dać mu wysłuchać, co przy pomocy magnetofonu z jego zeznania zostało nagrane. Świadek ma możliwość wprowadzić zmiany do protokołu: uzupełnienia, skreślenia, poprawienia. Wówczas przy zmienionych słowach czy zdaniach świadek zostawia parafkę. Na końcu świadek, sędzia oraz notariusz powinni podpisać protokół z przesłuchania.

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars Brak ocen dotąd. Bądź pierwszy(-a) i podziel się swoją recenzją!
Loading...