Przesłuchanie stron i świadków

JAK WYGLĄDA PRZESLUCHANIE STRON I ŚWIADKÓW W SĄDZIE KOŚCIELNYM?

Przesłuchanie stron i świadków w sądzie kościelnym w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

Przesłuchanie to jeden z kilku etapów procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Bez wątpienia ta czynność procesowa jest stresująca zarówno dla stron, jak i ich świadków, ale bardzo kluczowa dla istoty całej sprawy. Z poniższego artykułu dowiecie się Państwo:

  • Gdzie odbywa się przesłuchanie stron oraz świadków?
  • Kto może być obecny podczas przesłuchania?
  • Jakich pytań podczas przesłuchania w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa?
  • Ile trwa przesłuchanie w sądzie kościelnym?

 

Jeśli potrzebujecie Państwo pomocy podczas przesłuchania stron lub przesłuchania świadków w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa to bardzo proszę o kontakt telefoniczny z Kancelarią Kanoniczną. Istnieje możliwość wytłumaczenia jak przebiega przesłuchanie, jakie macie Państwo prawa i obowiązki podczas składania zaprzysiężonych zeznań. Taka konsultacja może być konsultacją osobistą na spotkaniu lub może odbywać się on-line.

 

Zeznania stron, jak też zeznania świadków to istotne dowody w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Zanim przejdziemy do odpowiedzi na powyższe pytania ważne podkreślenia jest, że zarówno strony, jak i świadkowie o przesłuchaniu są powiadamiani listownie. W oficjalnej korespondencji z sądu kościelnego znajduje się informacja o dacie, godzinie oraz miejscu przesłuchania. Oprócz tego sąd informuje, że należy ze sobą zabrać dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport) w celu weryfikacji tożsamości. Jeżeli któraś ze stron nie będzie mogła uczestniczyć w wyznaczonym terminie w przesłuchaniu, należy zawiadomić sąd o przyczynach swojej absencji. Wówczas sędziowie postarają się wyznaczyć inny, dogodny termin.

 

MIEJSCE PRZESŁUCHANIA

Co do zasady miejscem przesłuchania jest siedziba trybunału, który prowadzi sprawę
o stwierdzenie nieważności małżeństwa. I tak, jeżeli proces toczy się przed Metropolitalnym Sądem Warszawskim, to ten trybunał jest odpowiedzialny za zbieranie dowodów, a więc w tym sądzie odbędą się przesłuchania stron i świadków. Przesłuchanie odbędzie się w budynku sądu kościelnego: Warszawa ul. Nowogrodzka 49 00-695 Warszawa, w jednym z pokoi przesłuchań.

 

REKWIZYCJA – czyli pomoc prawna

Niekiedy zdarza się, że strony lub świadkowie w procesie  o nieważność małżeństwa mieszkają w jednym końcu Polski (właściwość miejscowa np. Sąd kościelny Gdańsk). A proces jest prowadzony w zupełnie innej części kraju (Sąd kościelny Warszawa). Istnieje możliwość wniesienia prośby, aby świadkowie zostali przesłuchani w sądzie diecezji swojego miejsca zamieszkania np. w przypadku posiadania zamieszkania w Gdańsku, Gdyni, czy w Sopocie przesłuchanie może odbyć się w Metropolitalnym Trybunale Gdańskim.

 

Świadek jest osobą starszą lub chorą

Świadkami powołanymi w procesach są także osoby starsze czy po prostu mające problemy ze zdrowiem. Jeżeli nie są w stanie dotrzeć do trybunału, jest możliwość przesłuchania takich osób w ich parafii miejsca zamieszkania. Odpowiednio wcześniej trzeba taką prośbę wnieść do sądu i umotywować.

 

Świadek mieszka zagranicą (np. w Anglii, USA, Francji itd.).

Podobnie sytuacja wygląda ze stronami i świadkami mieszkającymi poza granicami Polski.
W przypadku niemożności złożenia zaprzysiężonych zeznań przed trybunałem w Polsce, mogą składać zeznania w kraju, w którym posiadając miejsce zamieszkania. W takiej sytuacji sądy kościelne korzystają z pomocy Polskich Misji Katolickich. Zeznania zazwyczaj odbywają się w polskich parafiach.

 

JAK WYGLĄDA PRZESŁUCHANIE – KTO MOŻE BYĆ OBECNY?

Bardzo często proces przed sądem kościelnym jest porównywany do rozprawy w sądzie cywilnym. Większość osób myśli, że wygląda tak samo. Jest to jednak mylne wyobrażenie. Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa jest w głównej mierze procesem dokumentowym. Wyjątek stanowi przesłuchanie, gdy strony i świadkowie rzeczywiście muszą stawić się w trybunale kościelnym. Nie spotykają się oni jednak na typowej rozprawie. Są przesłuchiwani pojedynczo i oddzielnie. Podczas przesłuchania obecni są jedynie sędzia, który zadaje pytania, notariusz, do którego zadań należy spisywanie zeznań, osoba przesłuchiwana oraz niekiedy adwokat kościelny.

 

PRZYSIĘGA DE VERITATE DICENDA

Na początku przesłuchania sędzia powinien przypomnieć stronom oraz ich świadkom, że mają poważny obowiązek mówić całą i samą prawdę. W tym celu sędzia nakazuje złożenie przysięgi. Jeżeli strona lub świadek odmawia złożenia takiej przysięgi, wówczas składa obietnicę zeznania prawdy. Kan. 1455 § 3 sugeruje także, aby sędzia zobowiązał strony i świadków przysięgą lub obietnicą do zachowania tajemnicy złożonych zeznań. Ma to na celu ochronę dóbr osobistych stron, a także uniknięcie nieporozumień lub zgorszenia. Zaprzysiężone zeznania mogą być wykorzystane tylko na potrzeby kanonicznego procesu małżeńskiego.

 

JAKICH PYTAŃ NALEŻY SIĘ SPODZIEWAĆ W PROCESIE
O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA?

PYTANIA GENERALIA

Zanim sędzia przejdzie do pytań szczegółowych, musi upewnić się o tożsamości zeznającego na postawie wiarygodnego dokumentu publicznego (dowód osobisty lub paszport). Sędzia początkowo pyta o wyznanie, wykształcenie, wykonywany zawód, relację osoby przesłuchiwanej do stron, a także źródeł wiedzy na temat historii małżeńskiej stron oraz czasu poznania tego, o czym zeznają. Potem sędziowie zadają pytania szczegółowe.

 

PYTANIA SPECIALIA ­– PRZYKŁADY PYTAŃ

Te pytania powinny być krótkie, przystosowane do inteligencji osoby odpowiadającej, nie podchwytliwe, niesugerujące odpowiedzi oraz dalekie od jakiejkolwiek obrazy. Należy mieć na uwadze, że pytania są dostosowywane do tytułu prawnego (kanonu), z którego toczy się proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Szczegółowe pytania w dużej mierz zależą od przyjętych tytułów prawnych oraz od tego, co było zawarte w skardze powodowej.

 

Poniżej znajdziecie Państwo zestaw przykładowych pytań:

  • Kiedy, gdzie i w jakich okolicznościach strony się poznały?
  • Jakimi cechami charakteru odznaczały się strony? Czy w zachowaniach stron można było zauważyć jakieś nieprawidłowości?
  • Jakimi cechami charakteru odznaczały się strony w okresie przedślubnym?
  • Z jakich rodzin pochodzą strony? Jakie relacje panowały w tych rodzinach? Czy były to rodziny z nieprawidłowościami?
  • Jak długo trwała znajomość przedślubna stron – czy strony zamieszkały ze sobą przed ślubem?
  • Czy strony kłóciły się w okresie przedmałżeńskim? Czy miały miejsca inne trudności? Czy strony rozstawały się?
  • Która ze stron i w jakich okolicznościach zaproponowała małżeństwo?
  • Czy strony wspólnie czyniły przygotowania do ślubu i wesela? Czy były one zgodne?
  • Czy strony były dojrzałe do zawarcia związku małżeńskiego? [kan. 1095]
  • Czy któraś ze stron była obarczona zaburzeniami osobowości, zaburzeniami psychoseksualnym lub innymi zaburzeniami? Jaki przejawiały się te zaburzenia? [kan. 1095]
  • Czy strony kiedykolwiek leczyły się u psychologa, psychiatry, seksuologa? Jeżeli tak dlaczego i kiedy? [kan. 1095]
  • Czy strony posiadały jakieś nałogi, uzależnienia np. alkohol, narkotyki, hazard, pornografia, seksoholizm? Czy któraś ze stron była uzależniona od rodziców? [kan. 1095]
  • Czy osoby trzecie wpływały na decyzję zawarcia małżeństwa przez strony?
  • Czy któraś ze stron nie chciała zawierać związku małżeńskiego i zrobiła to wbrew własnej woli? Jeżeli tak, dlaczego? [kan. 1101 § 2]
  • Czy małżeństwo stron zostało zawarte z miłości i dobrowolnie? Jeżeli nie – dlaczego?
  • Czy strony snuły wspólne plany na przyszłość? [kan. 1101 § 2]
  • Czy plany stron na przyszłość były zgodne z nauką Kościoła katolickiego? [kan. 1101 § 2]
  • Czy strony wykluczały jakiś istotny element lub przymiot małżeński? [kan. 1101 § 2]
  • Czy małżeństwo stron zostało zawarte pod wpływem przymusu lub pod wpływem ciężkiej bojaźni z zewnątrz? [kan. 1103]
  • Gdzie i w jakiej atmosferze odbyło się przyjęcie weselne?
  • Czy strony dopełniły małżeństwo? Jeżeli nie – dlaczego?
  • Czy strony zamieszkały razem po ślubie?
  • Jak przebiegało życie stron po ślubie? Czy strony podjęły i wypełniały istotne obowiązki małżeńskie?
  • Czy strony okazywały sobie uczucia? Jeżeli nie – dlaczego?
  • Czy strony były tak samo zaangażowane w tworzenie wspólnoty małżeńskiej? Czy okazywały sobie wzajemne wsparcie oraz troskę?
  • Czy w małżeństwie występowały jakiekolwiek problemy? Jeżeli tak – jakie? Czy strony próbowały je przezwyciężać? W jaki sposób?
  • Czy w trakcie małżeństwa strony kłóciły się? Czy dochodziło między nimi do rozstań?
  • Czy strony dochowały sobie wierności? Jeżeli nie – która ze stron i kiedy zdradziła? Jaka według świadka
  • Która ze stron podjęła decyzję o rozstaniu? Jaki był powód rozstania stron?
  • Czy strony mają nowych partnerów? Czy strony zawarły nowy związek cywilny? Czy strony mają dzieci z kontraktu cywilnego?
  • Czy strona/świadek chciałby coś jeszcze dodać?

 

PROTKÓŁ Z PRZESŁUCHANIA

Odpowiedzi stron i świadków spisuje notariusz w tzw. protokole z przesłuchania. Zgodnie
z przepisami prawa kanonicznego odpowiedzi winny zawierać niezmienione słowa zeznającego w tym, co dotyczy merytorycznej części jego zeznań. Odnosi się to do pytań związanych z konkretnym tytułem prawnym, z którego toczy się proces. Na końcu zeznań należy odczytać osobie zeznającej to, co zostało spisane. Strona lub świadek może w swoim zeznaniu wnieść korekty, które uzna za niezbędne. Korekty polegają na dodaniu czegoś, skreśleniu, poprawieniu czy zamienieniu. Na końcu przesłuchujący podpisuje protokół zeznań. Robią to także sędzia, notariusz oraz adwokat kościelny (jeżeli był obecny).

 

ILE TRWA PRZESŁUCHANIE W SĄDZIE KOŚCIELNYM?

W zależności od ilości tytułów prawnych, z których toczy się proces przesłuchanie trwa od 1h do 2h. Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa wymaga zatem cierpliwości zarówno ze strony sędziego, notariusza, jak i stron oraz ich świadków.

Pozostałe elementy procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa zostały opisane krok po kroku tutaj.

4.7/5 - (19 )